Mens vi lar oss imponere over engelskmennene sin enkle, men saftige og velsmakande fish «n» chips, tar vi sjølv til takke med tørre fiskepinnar – som attpåtil kanskje har vore innom Kina frå dei blei fiska til dei blei foredla. Er du så heldig å ha fersk fiskefilet for hand, er det berre å fritere den etter beste evne!

Inni mellom kjem det fangst i garna langs kysten vår som gjev den som dreg inn ekstra høg puls. For min del var to halvmeter lange pigghå ei rimeleg stor overrasking for nokre sommarar sidan. Denne haifisken er på raudlista til styresmaktene. Overfiske har utradert om lag 95 prosent av stammen i Nord-Atlanteren. Likevel har ikkje norske fiskeristyresmakter freda denne spenstige og smakfulle skapningen.

– Hiv den ut igjen, forlanga far min bak årene då han såg kva som seig over ripa.

– Tja, det er lite liv i den, og den kan vel etast, kontra eg.

– Ikkje av meg, konstaterte far min.

Etter nokre minutt kom neste melding:

– Pigghåen har alltid blitt sendt til England når vi har fått den her om kring.

Engelskmennene sin velutvikla fish’n chips-kultur har nemleg vore ein viktig orsak til at pigghåen knapt er å sjå langs kysten. Ikkje så rart kanskje, ettersom den har blitt til den mest folkelege maten i Storbritannia, takka vere portugisiske og spanske jødar som truleg introduserte oljefritert fisk og friterte poteter for engelskmenn og nederlendarar på 1600-1700-talet.

Min variant av fish «n» chips er fornorska såpass at eg har bytta ut matolje med klara smør, og røra består av mjøl, egg og brødrasp – heilt utan bakepulver, eddik og øl, som du ofte får på andre sida av havet. Vi som er vaksne opp med blodfersk filet steikt supersprø med smør eller margarin, syns det er bra slik. Men takk til grillkongen Craig Whitson i Stavanger som introduserte meg for denne coleslawen, som faktisk og har ei viss nederlandsk tilknyting. Coleslaw kjem av ordet ”koolsla”, som betyr kald kål i treskolandet.

Og ettersom vi helst ikkje vil bidra til utrydding av tradisjonsrike fiskeartar i denne bloggen, tilrår vi for eksempel lyr, raudspette eller torsk – som det finns meir enn nok av. Og som smakar himmelsk når fish «n» chipsen er heimelagd!

Her er det du treng, i den rekkefølgja råvarene bør ordnast i:

• 600-800 gram fiskefilet utan skinn og bein, for eksempel lyr, torsk, raudspette
• Nokre never havsalt

Fjern skinn og bein frå filetane. Del dei i avlange/passe store biter. Tørk av fisken med kjøkkenpapir. Strø raust med havsalt i botnen av eit fat. Fordel fiskefiletane og strø resten av saltet oppå. La fisken ligge slik i fem til ti minutt avhengig av tjuknad på fisken. Skyll av fisken i kaldt vatn og tørk med kjøkkenpapir.

Coleslaw:

• Eit halvt raudkålhovud (eller vanleg kålhovud)
• Ei stor eller to mindre gulrøter
• 2 ts salt
• 1 ss majones
• ½ dl kremfløyte
• 0,75 dl heilmjølk
• 3 ss eplesidereddik
• 2 ss sukker
• 1 båt kvitlauk

Skrell gulrøtene. Fjern dei yste blada på raudkålen og skjær vekk den harde kjernen til kålen. Kutt kålen i tyne strimler, rasp gulrota og ha grønsakene i lag i ein bolle. Strø over eit par teskeier med salt og la blandinga stå ein times tid og ”sveitte” ut væske. Salt mjuknar og opp kålen.

Hell kål og gulrot over i eit dørslag, og skyll av saltet med kaldt vatn. La alt vatnet renne godt av, har du ei salatslynge er det supert for å få vekk mest av vatnet.

Fjern skallet og kjernen på kvitlauken og finhakk den med ein kniv. Pisk i hop kremfløyte, majones, mjølk, eplesidereddik, sukker og bland i kvitlauk. Vend inn raudkål og gulrot, og la blandinga stå minst ein halv time i kjøleskapet.

Omnsbakte poteter:

• 8-12 store poteter
• Litt salt
• 2-3 ss god olje, for eksempel vanleg rapsolje eller olivenolje

Sett steikeomnen på 175 grader varmluft. Vask og del potetene i båtar. Fordel dei på bakepapir på eit omnsbrett. Strø over salt og vend inn oljen med hendene. Steik potetene i om lag ein halv time, til dei har fått fin steikeskorpe og er møre.

I mellomtida gjer du klart til fritering av fisken. Til det treng du desse råvarene:

• 150 gram brødrasp eller pankomjøl
• 2 egg
• 250 gram meierismør
• ½ ts peppar

Smelt smøret forsiktig i ein kjele, slik at det kvite frå smøret legg seg på botnen. Det gule som ligg øvst er klara smør, og eigner deg best til å steike i, fordi det tåler høgare varme. Ha smøret i ei steikepanne og sett den på middels varme.

Sett fram tre djupe skåler med kveitemjøl og peppar i ei, piska egg i den neste og brødrasp (eller pankomjøl, som du får kjøpt i butikken) i den tredje.

Når smøret i steikepanna er varmt, vender du fisken først i mjølet, deretter i eggeblandinga og tilslutt i brødraspet, før du steiker fisken nokre få minutt på kvar side, til dei er lysebrune og har fått sprø steikeskorpe, men ikkje så lenge at dei blir tørrsteikte.

Server med ein gong med coleslaw og omnsbakte poteter.