Nokre smakar du møter i livet treng tilvenning. Andre smell i ganen som ein eksplosjon, og blir med ein gong omfamna av det sensoriske systemet vårt. Eg tør påstå at dei første dropane av soppsoya er noko av det munnen min har møtt som har gjeve meg mest gode kjensler.
På våre turar sørover til Spania har vi ete sørgjeleg mange smaklause albóndigas. Men dei spanske kjøttbollane kan og vere ei smaksbombe, med ein saus som treng mykje brød til for å gjere deg full nytte av.
Steinsoppen er ikkje overraskande favoritten til kokkar og gourmetar. Kiloprisen er høg for den som ikkje tar turen i skogen og plukkar sin eigen. Tørkar og knuser du steinsoppen til finmala pulver, har du ein smaksforsterkar nesten utan sidestykke.
Stikkordet er umami-smaken, kjend som de femte grunnsmaken – i tillegg til salt, søtt, bittert og syrleg.
Heilt sidan slektene våre gjorde seg nytte av kornet, og «fann opp» brødet for om lag 8.000 år sidan, har det vore livsviktig for å halde liv i oss. Derfor er det inga meining i å kaste gammalt brød. Du kan for eksempel lage sprø, smakfulle krutongar av restane.
Er det noko som får opp temperaturen blant kokkar og (sjølvutnemnde) matekspertar, er det kva som er rett og gale når du diskar opp med ein «ekte» pasta alla carbonara. Men dei som har greie på slikt er einige om at kremfløyte absolutt ikkje høyrer heime i denne italienske klassikaren.
Saltvatnet under båten koker av makrell. Vi rekk knapt senke snøret før det bit på dei fem krokane. Utruleg nok hankar vi opp seks sølvblanke, sprellande fisk. Kokken eg har med i båten fortel at han har med «soppsoya» i gåve. Vi bestemmer oss der og då for at det blir råmarinert makrellfiletar av deler av fangsten.
Er det ikkje artig at ein rett kalla opp etter eit av dei finaste områda i Danmark, ikkje er spesielt kjent i landet, og eigentleg er ei svensk oppfinning? Toast Skagen er perfekt sommarmat, men også nydeleg vintertid – når all sjømat er på sitt beste.
Dei fleste kulturar har sin variant av flatbrødet, som regel ei enkel blanding av mjøl og væske, steikt på ei varm flate – slik mennesket har gjort i tusenvis av år. Men du kan fylle «flatbrød» som den italienske piadinaen med smakfull spekeskinke, mozarella, ruccola-salat og godsaker du normalt finn på slektningen pizza.
Enten du får dratt til Amerika, eller må leve med draumen; å lage din eigen «lobster roll» er så enkelt at kven som helst klarer det. Lukker du auga når du tar di første tugge, kan det hende hovudet tar deg med å ei lang reis over Atlanteren.
Matvareindustrien har gjort sitt for å sette det naturlege feittet til grisen i dårleg lys. Men er det eigentleg «eit fett» kva feit del av svinet du bruker? Smult er ikkje det verste alternativet når du skal bake, fritere eller lage eit bakteriefritt «lokk» på toppen av glaset med paté.