Kva er ei pølse frå eller til i førjulstida? Vel, ei dampepølse til pinnekjøttet eller julemiddagen kan heve måltidet frå godt til særdeles godt. Gjer du som nordfjordingane, blander du det meste av det aller beste frå slaktetida i pølsene.
Mange klassiske rettar har blitt til takka vere uhell og misforståingar. Den svenske «najad-lax» – som faktisk blir produsert her til lands – er ein kombinasjon av gravlaks og røykt fisk. To elementære konserveringsmetodar som har smelta saman – med fisk som smeltar på tunga.
Sjølv om mange drøymer om å lage si eiga spekeskinke, gjer dei færraste alvor av det. Men om du nøyer deg med deler av skinka, kan du sikre eit utmerka spekemat-resultat utan tilgang på stort anna enn ei vakuummaskin og eit kjøleskap.
Indrefileten frå viltet er eit av jegeren sine trofé når han fell dyret sjølv. Filetane er så møre at dei treng minimalt med steiking eller annan behandling. Men det kanskje beste alternativet er å grave filetane frå elgen, hjorten, reinsdyret eller rådyret.
Låra frå mi aller første rådyrjakt blei speka på to ulike vis. Det eine låret blei delvis beina ut, deretter salta/krydra (med salt, einebær og honning) og til slutt surra opp. Spekinga blei gjort i «friluft» i spekerommet mitt. Det andre låret blei salta og krydra på same vis, men speka rundt (utan utbeining).
Lakesalting er ein gammal tradisjon her til lands, av mange orsakar. For det første kan ein både konservere fisk eller kjøtt for kortare eller lenger tid – avhengig av styrken på laken. For det andre kan du sikre eit saftigare resultat, spesielt om du lar svor og beingrind sitte på ytrefileten til grisen, slik at du står igjen med ein ekte svinekam. Lettsalting og lettrøyking gjer underverker.
For mange er tanken på å ete hjartet til eit anna levande vesen vanskeleg å takle. Men dei fleste som smaker på ei skive speka hjortehjarte syns det er snadder, og vil ikkje kjenne stor forskjell frå speka kjøtt frå andre delar av dyret.
For alle som har lyst til å lage si eiga spekeskinke er draumen å matche smaken til dei svinedyre skinkene frå Italia og Spania. Erfaringa på Far min sitt kjøkken er at nøkkelen er å grovsalte skinka mesteparten av salteperioden. I tillegg må du sette av tid til å passe på skinka til den er klar om to års tid. Hoppeskinke frå Telemark er vegen til målet.
På nokre år har den spanske chorizo-pølsa gått frå å vere bortimot ukjend til basissortiment i butikkhyllene. Enten du griller eller surrar den i sider i fersk tilstand, eller vel å speke chorizoen, får du nærkontakt med ein livlig latinar.
Juleskinke, påskeskinke, sommarskinke. Kjært born har mange namn, og matvareindustrien treng å strekke sesongen. Men uansett når på året du legg skinka i lake nokre veker, for deretter å trekke den, så har du både middag og pålegg i lange baner.