Det er ein tommelfingerregel blant verdas kokkar at ein ikkje koker fiskekraft eller -suppe på laks, ørret og annan rød fisk. Men på Far min sitt kjøkken gjer vi unntak frå denne regelen etter å ha smakt på fjellfisksuppa til kokken Kjell på Iungsdalshytta.
Det er mange ting i livet du tar for gitt. Den dagen det sjeldan er å sjå eller forsvinn, kjem saknet krypande. Slik er det med fisken langs kysten som alltid har vore der – men plutselig ikkje heng i garnet eller på snøret, akkurat som lyren.
Våren og sommaren kjem fort, og forlèt oss nesten raskare. Det er lett å kjenne avmakt når grønsaker ikkje blir brukt mens dei er på sitt mest spenstige og smakfulle. Men ei av dei største gledene er å lage seg ei potet- og purreløksuppe – det franskmennene kallar vichyssoise.
Brett fisken inn i pakke, ta den med på tur og legg den over grillen. Franskmennene kallar teknikken «en papilotte», italienarane snakkar om «al cartoccio». Når varmen aukar inni pakken, og pakken er utstyrt med litt væske, blir råvarene dampa – og alle gode smakar held seg inni pakka.
Lettrøykt kvitfisk høyrer virkelig barndommen til. Men dersom du pimpar opp råvarer av det mest klassiske slaget frå kysten vår, kan du til og med oppleve at tenåringar som verken er fiske- eller grønsakselskarar nesten sleiker tallerkenen tom.
Det verste med tider på året då fangsten er stor og fiskeprisane låge, er at du ikkje rekk å ete all den ferske fangsten du gjerne skulle sett til livs. Men dersom du lettsaltar og kaldrøyker hyse/kolje eller skrei/torsk, kan du førebu deg på ei sensasjonell smaksoppleving – som til og med tåler nedfrysing.
Ettersom skreien skrider innover til kysten i Lofoten for å gyte og reprodusere seg i vinterhalvåret, er det heilt på sin plass å ta imot torsken med ekte, heimelagd jomfrusaus.
La meg smake fiskekakene dine, så skal eg fortelje kven du er. Mange norske fiskematprodusentar er minst like opptatt av inntening som kvalitet. Min fiskehandlar lager fabelaktige fiskekaker, og er så opptatt av at kundane skal ete sunn mat frå havet, at han gjerne deler oppskrifta med omverda.
Tenk deg at du vandrar langs bryggekanten. Lukta av fresande kvitløk, olivenolje, tomat og klippfisk pirrar nasa di. Rundt deg surrar det i spanske stemmer. På menyen står klassikaren bacalao a la vizcaina, eller bacalao (frå Biskaya) – som nordmenn berre kjenner retten som.
Smaken av «plukkfisk» frå barndommen kjem snikande når du friterer klippfiskbollar av restane med tørka, salta fisk. Perfekte for seg sjølv, eller ein av mange smårettar du kan by gjestane på.