Er du heldig plassert i landet, kjem haustlammet i hus omtrent samstundes som dei siste restane av grøda frå kjøkkenhagen. Då er det på sin plass med ein enkel og rask lammemiddag som minner oss om kor utruleg heldige vi er som kan hauste av ferske råvarer med smak av vårt eige omland.
Med ein nitrist sommar bak oss, er det på tide å føre høgtrykket inn over kjøkkenbenken. Ein kjele med pottetett lokk og ventil fører med seg solskin for alle hobbykokkar. Trykkokeren er nemleg den mest fabelaktige oppfinninga for alle som lagar mat sidan elden. Fårikålen lagar koker du på ein god halvtime!
Alle snakkar om lammesteika. Men faktum er at den langt mindre og av den grunn meir underskattta lammebogen er eit minst like saftig alternativ til søndagsmiddag. Ikkje minst når den har steikt så lenge i omnen at kjøttet fell frå beina av seg sjølv.
Akkurat når sommaren gjer sitt inntog her til lands, er to av våre beste råvarer klare til å utfylle kvarandre i ein enkel, men genialt god rett. Ferske asparges med tynne skiver av fenalår og gjerne litt geitost og god olje er akkurat så enkelt å diske opp som mat skal vere når sola står høgt og varmar godt.
Ball, komle, kams, klot, klubb, kompe, krumme, potetball, raspeball eller raspekake. Det verkar som omtrent kvar einaste fjordarm langs kysten har gjeve desse klumpane av mjøl og poteter sitt eige namn. Truleg av rein kjærleik.
Så der står vi då på hytta, utan komfyr, men med eit par enkle kokeplater. Lammesteika som skulle steikast sakte og lenge i omnen verkar som ein fjern draum. Sjølve påskemiddagen er i ferd med å hamne på viddene. Men vent, går det ikkje an å surre den i gryta og la litt væske sørgje for varmefordelinga?
Du finn kjøttkaker eller den nære slektningen kjøttbollar i nesten alle verdshjørne. Marokkanarane og spanjolane bruker lam. Men far sin favoritt er lagd på god, gammaldags storfedeig. Den ”hemmelege” ingrediensen som gjer kakene ekstra gode er rett og slett halvgammalt brød.
For å skrive om den kjende julesongen litt, så kan dy trygt lage fantastisk restemat at julemiddagane til langt inn i det nye året. Både pinnekjøttet og juleribba er solide råvarer som tåler å bli målt opp mot eit svært univers av smakar.
Den umiskjennelege dufta frå pinnekjøttgryta har breidd seg over heile huset. Kålrabbistappa og potetene er straks klare. Korleis smakar eigentleg årets julemiddag? Rundt bordet er det taust…
Då eg flytta frå vest til aust for meir enn 20 år sidan var pinnekjøtt ei øving for spesielt interesserte. I dag set visstnok halvannan million nordmenn til livs slik julemat på den store dagen. Du er sikra heltestatus om serverer fåreribbe som du har salta og tørka sjølv.