Frå vindauget på hytta ser vi rett ned på naustet og staden der ørreten sig forbi langs fjorden kvar sommar. Vegen frå sjø til grill er ekstremt kort. Lukka er å nyte heilgrilla ørret med ein småfrekk pepperrotkrem ved stuebordet mens blikket fell ned på sjøen som gjev oss nok ei matauk.
Å dra vestover kvar sommar har blitt som ei lita pilegrimsreise. Forventingane er alltid høge. Fisket pleier å bli bra. Men vi veit aldri kva som står i garnet eller går på kroken.
Og snart har eg blitt så gammal at eg har lært at ferien ikkje kan teppebombast med fiskeprosjekt. Er fangsten bra, er det berre å droppe å hauste meir frå havet. Det er sørgjeleg å fryse den fisken som er aller best fersk – eller endå verre, at den ender opp som krabbeagn eller det som verre er.
Ørreten er slik flyktig gjest. Den vandrar inn fjordane og inn mot staden den blei fødd, akkurat som eg. Ørreten er vakker på utsida og innsida. Det er alltid like spennande å sprette buken på den, og sjå kor rød den er i kjøttet. I blant er den smellfeit, og svært godt eigna til grilling. Og pakker du den inni aluminiumsfolie, i lag med gode råvarer, tar du vare på alle dei gode smakane som sit i fiskekjøttet.
Passe berre på å ikkje tørrsteike fisken, det har verken den eller du fortent…
PS: Takk til matbloggkollega Elin Larsen som gav med tipset om å steike sitronskivene til fisken før grilling.
Oppskrift på heilsteikt, grilla ørret med steikte sitronskiver og ferske urter
(nok til fire personar)
- Ein stor ørret på om lag 1,2 kilo, eller eit par ørret på om lag 600 gram
- Ein sitron
- Godt salt
- Ein stor neve fersk dill
- Ein stor neve fersk persille (aller helst flatpersille)
- Litt peppar (gjerne pepparmiks)
- Eit par tre store skeier god olivenolje
- Ein desiliter kvitvin
- To, tre store skeier godt smør
- Aluminiumsfolie
Fyr opp grillen (eller steikeomnen, i så fall skal den stå på 200 grader).
Reingjer fisken. Sørg for at ale blodrestar er borte. Dra den sløve sida av kniven langs med sida av ørreten, slik at du får fjerna skjellene.
Legg fisken på sida. Lag snitt på tvers av fisken med om lag fem, seks centimeters mellomrom. Snitt heil inn til ryggbeinet, men ikkje lenger enn det.
Del sitronen over midten på langs. Skjær fem millimeter tjukke, halve skiver. Steik desse kjapt i ei middels varm steikepanne (utan smør eller olje) til dei har fått litt brunfarge. Steikinga gjev sitronen ein flott, nesten karamellaktig smak som kjem fisken til del.
Riv av to eller tre flak aluminiums på 50 x 60 centimeter. Legg flaka oppå kvarandre. Plasser fisken midt på flaka, slik at du har godt med folie til å pakke fisken inn i.
Gni salt (gjerne Maldon eller liknande flaksalt) godt inn i snitta på fisken, både på oversida, undersida og inni buken. Dryss gjerne på litt peppar og. Sett skivene med sitron nedi snitta på oversida av fisken. Dei som blir til overs fyller du buken med, i lag med dill og persille (eller andre urter du liker godt).
Brett aluminiumsfolien litt opp langs sidene. Hell kvitvinen ned i lag med fisken. Skvett litt god olivenolje på oversida av fisken. Legg nokre skeier godt smør oppå fisken.
Pakk aluminiumsfolien godt rundt fisken. Dersom du bruker gassgrill, slår du av det eine blusset, og legg fisken på denne «kalde» sona av grillen. Same prinsippet gjeld for vanleg grill. Skyl kol eller brikettar til ei av sidene, og legg fisken på rista på den «kjølige» delen. Bruker du steikeomnen, legg du fisken berre på rist midt i omnen – sjølvsagt med bretten på folien opp.
Steiketida avheng av varmen og kor tjukk fisken er. Eg grilla mine to fiskar på nær kiloen i om lag ein halv time, og let den deretter kvile i ti minutt før eg opna pakken og serverte den. Det var passe. Du bør helst ikkje opne fiskepakka undervegs. Dersom det freser godt i pakka, veit du at det er varmt nok.
Det blir sagt at fisk som er om lag 4 centimeter tjukk, treng ein halv time, 6 centimeter tjukk 40 minutt og 8 centimeter tjukk ca. 55 minutt.
Sett over potetene når fisken går på grillen. Om sommaren er nypoteter fantastisk godt følgje, men husk å salte kokevatnet skikkeleg. Nypoteter treng det.
Eg lager ein agurksalat til, del gjerne agurken på midten og lag lange skiver agurk som du smakssetter med litt sukker, god eddik og vatn, for eksempel fire store skeier av kvar. Smak til med meir sukker om vil det. Vend agurken i dressingen og strø på litt finhakka fersk persille.
Oppskrift på pepperrotkrem med eplebiter
Ei stor skei med riven pepperrot (eventuelt frå tube, om du ikkje finn fersk pepperrrot i butikken)
- 1,5 desiliter kesam (vanleg) eller crème fraiche
- Safta frå ein halv sitron
- Eit halv syrleg eple
- Ei teskei sukker
- Ei stor skeiv finkutta grasløk
- Litt salt
Fjern eplekjerna. Skjær eplet i små terningar. Bland dei inn i kesamen, og ha i sitronsaft, sukker, salt og grasløk. Smak til pepperrotkremen med meir salt eller sukker om det trengs. Den skal vere litt syrleg.