Vi som fora opp på sped, halvtørr grillkylling på 70-talet, får eit sjokk når vi møter den amerikanske storebroren – grilla og dampa på toppen av ein avskåren ølboks. Denne smaksbomba frå Sørstatane er vi villige til å adoptere utan reservasjonar, særleg når vi veit at det finns norsk kylling i verdsklasse å benytte oss av.
Laurdagane var nærast heilage i min barndom. Då fekk eg lov til å vere med mor mi på Coopen – eller Samvirkelaget – og handle. Dersom vi hadde oppført oss normalt i veka og dagane som gjekk, fekk vi velje litt snadder frå ferskvaredisken. Den gong hadde faktisk butikkane slikt tilbod, med kompetente menneske å spørje om råd.
Men eg trur ikkje det var dei som fann ut at det skulle installerast grillomnar der hurtigoppdretta kyllingar med minimumsvekt – grovt krydra med grillkrydder – skulle lokke svoltne handlande til å fylle vognene.
Fleire tiår seinare var eg så heldig å få oppleve ein grillkylling frå himmelen. Eg har sagt det før, den naturaliserte Stavanger-amerikanaren Craig Whitson er min store grillguru, det blei han lenge før Rema-publikummet oppdaga han.
I tillegg til å vere ein raus og svært kunnskapsrik, sjølvlært kokk, har Craig gjort meir for å spreie fundamentalt god grillære enn nokon annan – til eit norsk publikum som er meir glad i å kremere enn å drive kunnskapsbasert, indirekte grilling.
Det er nok ikkje Craig som har funne opp «ølhøne»-trikset, som enkelte vittige tunger kallar det. Men det kan fort tenkast a det er resultat av øldrikking rundt grillen ein eller annan stad på amerikansk jord.
I tillegg til at kylling blir varmebehandla utvendig på indirekte grilling, blir den dampa innvendig av det kokande/dampande ølet. Denne kombinasjonen er uslåeleg, og sørgjer for sprøtt skinn og saftig kjøtt. Men i USA er slett ikkje alle like overbevist om at «Beer Can Chicken»-metoden er god nok, deriblant Huffington Post, som med vitskapeleg tilnærming dissekerer metoden og disser alle i fanskaren…
Far min sitt kjøkken har alt for mange gode stunder med «ølkylling» bak seg for å bli skeptiske.
Men, dersom du har planar om å bruke hurtigoppdretta, mini-kylling på 600-800 gram, dei du normalt finn grilla på nærbutikken, blir du skuffa. For det første er dei så små at du knapt får tredd dei over den avskorne ølboksen, dessutan kan den ikkje måle seg i kvalitet med ein Liveche- eller Stangekylling (eller ein annan variant av rasen som har fått vakse seg stor under nokså normale tilhøve).
Krydderblanding til kylling
- 3 ss salt
- 2 ss malt, svart peppar
- 1 ss kvitløkpulver
- 1 ss paprikapulver
- 1 ss salvie (tørka)
- ½ ts kajenne/chilipeppar
- 1ss sennepspulver
Bland kryddera godt. Oppbevar den delen av blandinga som blir til overs frå denne grillrunda i ein tørr, lufttett boks. Doble gjerne mengda, slik at du har slikt krydder i bakhand til seinare grillstunder. Det er fort å bli hekta.
Grillkylling på ølboks
- 1 stor, heil kylling (på om lag halvannan kilo, gjerne Stangekylling)
- 1 halvliters boks med øl
- 1 løk
- 3 båtar kvitløk
- 1 sitron
- Eventuelt ein liten boks kremfløyte
Du kan med fordel skylle kyllingen fri for blod, tørke av den og gni den godt inn (både innvendig og utvendig) med krydderblandinga eit par timer før grilling.
Dersom du bruker god, gammaldags kulegrill med briketter eller kol, bør du fyre den opp i god tid, slik at brikettane/kolet bli grått og ordentlig varmt før du griller kyllingen på indirekte varme. Her kan du lese meir om denne metoden. Dersom du har tilgang på epletre- eller hickory-flis (som du får kjøpt på butikkar som sel grillar, eller for eksempel den svenske butikkjeden Jula), kan du legge ein neve av desse i vatn ein halv time før grilling. La flisene renne av seg vatnet, pakk dei inn i aluminiumsfolie og stikk ei lang rekke hol på pakka.
Skrell løken. Vask sitronen. Del løken i fire, sitronen i to delar (på langs).
Knus kvitløkbåtane med den flate sida av kniven (du treng ikkje fjerne skalet).
Sprett ølboksen. Hell halvparten av ølet over i eit glass, som du kan nyte mens du arbeider vidare ved grillen.
Finn fram ein skarp kniv, og skjær eit snitt øvst i boksen. Bruk ei gammal saks til å klippe av dei øvste to, tre centimetra av av ølboksen.
Ha to av løkbåtane, kvitløk og ei stor skei av krydderblandinga oppi ølboksen. Klem til slutt safta frå sitronen oppi boksen.
Ta tak i kyllingen, og ha opninga ned. Få gjerne ein annan i grillselskapet til å halde på ølboksen. Tre kyllingen ned på ølboksen. Dra kyllingbeina framover, slik at dei fungerer som støtte for kyllingen – og hindrar at den velter.
Sett «ølkyllingen» på den kaldaste delen av grillen. Pass på at det er nok plass på denne delen av grillen til at du får plass under lokket. På Far min sitt kjøkken lagar vi normalt varme soner på sidene av kulegrillen, og ei kald sone i midten.
Ha på lokk, og grill kyllingen i 70-90 minutt. Ikkje la deg freiste til å opne lokket i tide og utide, då tar berre grillinga lenger tid. Både storleiken til kyllingen og intensiteten på varmen avgjer kor lenge den treng på varmen. Du kan sjekke etter ein time. Dersom beina er lettare å bevege, og det kjem klar væske (og ikkje blodig/rosa) ut dersom du stikk forsiktig inn i den tjukkaste delen av låret på kyllingen, er kyllingen godt nok steikt.
Ha på grillhanskar (Craig tilrår å kjøpe nye arbeidshanskar til grilling) når du skal ta vekk kyllingen frå varmen. Pass på så den ikkje veltar, for ølboksen er svært varm.
Sett ølkyllingen på kjøkkenbenken, og dra kyllingen forsiktig av boksen. La kyllingen kvile i fem, ti minutt før du skjærer den opp. I mellomtida kan sile ølkrafta over i ein liten kjele, koke opp og smake til med kremfløyte. Krafta har truleg meir enn nok kryddersmak. Du kan og spe ut sausen med litt meir kyllingkraft (for eksempel frå Jacobs).
Server kyllingen med ein enkel salat, og gjerne poteter med skall på som du koker på førehand, deler på langs, vender i litt vanleg olivenolje, saltar og peprar – før du griller dei lett på begge sider.
Prøv gjerne kalkun på samme måten, se mitt innlegg: http://smakebiten.com/2012/06/08/kalkun-i-modifisert-varmtvannstank/
Liker bloggkonseptet ditt. 🙂
Veldig artig kalkun-prosjekt, Anne-Lise! Sjølv har eg vakse opp med ein far som både snekrer og sveiser, men slike konstruksjoner har vi ikkje hatt heime på tunet. Får lyst å prøve:)