Før eg skyver båten frå land, spør far min meg alltid om eg har med meg kniven. Kniven kan hindre ulukker til sjøs, men det er nesten like viktig at du dagleg tar vare på den kjøkkenreiskapen du garantert får mest glede av i livet. Om du ikkje klarer å slipe kniven sjølv, kjem du veldig langt med eit godt bryne eller slipestål og pent stell.
Trass i at sørlandsforfattaren Gabriel Scott hylla den beinrike berggylta heile livet, har «havets gris» eit dårleg rykte – og blir oftast brukt som agn i krabbe- og hummarteinene. Men dersom du skjærer ut den bakarste delen av fileten, har du eit grillmåltid på høgde med det aller beste.
For dei av som husker radiolegenda Bjørge Lillelien sine berømte ord «Saken er biff», ga ikkje det spontane gledesutbrotet nødvendigvis assosiasjonar til storfekjøtt. Mange av oss har nemleg vore meir vande med å hente biffen frå havet. Grava kvalkjøtt kan vere like smakfullt som spekemat frå sydlege strøk.
Gjestane dine vil nok sperre opp auga dersom du ber dei spa opp middagen frå bakken. Men lammesteika blir neppe betre enn om du tar i bruk ein mange tusen år gammal koketeknikk når lammelåret kjem om hausten eller til påske.
Far min og dei fleste andre kystfolk klarer seg ikkje utan poteta. Men sjølv om den han levd med oss gjennom mange hundreår, er det ikkje mange nordmenn som har gått vitskapleg til verks for å finne den perfekte kombinasjonen av rykande varm og sprø skorpe og fløyelsmjuk innside.
I løpet av nokre intense veker gror og spirer alt det velsmakande som er sådd i kjøkkenhagen. Det mest sørgmodige er å leve med at store mengder urter faktisk blir ståande til dei visnar fordi eigaren si iherdige kjøkkeninnsats ikkje er omfattande nok. Derfor bør du hauste og gjenbruke mens du kan. Til og med pent brukte vaniljestenger som har vakse fram på varmare breiddegrader kan du forvandle til ekte vaniljesukker.
Enkelte rettar er så enkle, likevel så himmelske, at dei må delast med nokon du er glad i. Namnet hjerteskjell innbyr til romantikk, men smaken av kvitvinsdampa hjerteskjell kan vel så gjerne løyse opp i praten mellom gode, gamle venner. Ta høgde for mykje lysteleg stønning undervegs…
Hobbykokken og blodamatøren slit ofte med det same problemet; korleis unngå at maten svir seg i steikepanna? Svaret er riktig steiketeknikk, godt vedlikehald og riktig innkjøp av non-stick-panne. Ofte finn du hjelp på ein loppemarknad, ein bruktbutikk eller eit roteloft nær deg.
Har du opplevd å få servert kjøtt mørare enn noko anna, rosa tvers igjennom, men like fullt med ei smakfull steikeskorpe? Sjansen er stor for at du har fått posemat frå øvste hylle. Men du treng ikkje svi av halve månadsløna for å lage sous vide-inspirert mat som garantert imponerer gjestane.
Er det tilfeldig at det blir juksa med hestekjøtt i lasagne og annan ferdigmat, eller at kjøttdeig og andre farseprodukt med jamne mellomrom er E.coli- og salmonella-smitta? Tja, juks og slurv har vore ein del av historia heilt sidan matvareindustrien oppsto. Vil du vere heilt sikker på kva som går gjennom kverna, er det berre å stå for produksjonen sjølv.