Dei fleste kulturar har sin variant av flatbrødet, som regel ei enkel blanding av mjøl og væske, steikt på ei varm flate – slik mennesket har gjort i tusenvis av år. Men du kan fylle «flatbrød» som den italienske piadinaen med smakfull spekeskinke, mozarella, ruccola-salat og godsaker du normalt finn på slektningen pizza.
Matvareindustrien har gjort sitt for å sette det naturlege feittet til grisen i dårleg lys. Men er det eigentleg «eit fett» kva feit del av svinet du bruker? Smult er ikkje det verste alternativet når du skal bake, fritere eller lage eit bakteriefritt «lokk» på toppen av glaset med paté.
God, gammaldags leverpostei med grov konsistens er eit av dei beste matminna mine frå barndommen. Det finnes ei råd for alle dei med glutenintoleranse eller mjølkeallergi som har lyst på denne delikatessa. Om du vil, kan du gjere den villare enn vanleg postei.
Du treng ikkje leige inn tangodansarar for å lage ein argentinsk asado, sjølv om det lettar på stemninga. Men du trenger derimot mange gode venner og godt med tid når du heng opp eit heilt lam over grillen.
Italienarane er ganske tydelege på kva svineribba skal brukast til. Porchetta er den møraste ribberullen du kan tenke deg, med sprø svor som rein bonus. Du kan fylle den med det meste som passar godt til saftig svinekjøtt. Og det beste av alt, den sikrar deg «juleribbe» heile året.
Lakesalting er ein gammal tradisjon her til lands, av mange orsakar. For det første kan ein både konservere fisk eller kjøtt for kortare eller lenger tid – avhengig av styrken på laken. For det andre kan du sikre eit saftigare resultat, spesielt om du lar svor og beingrind sitte på ytrefileten til grisen, slik at du står igjen med ein ekte svinekam. Lettsalting og lettrøyking gjer underverker.
For oss som vaks opp på 70- og 80-talet var pizza kjøttdeigsaus med tomatsmak og skamlause mengder ost oppå ei tjukk leiv. Eg trur det var i Parma eg første gongen sette tennene i ein tynn, sprø botn med bøffelmozarella , parmaskinke, ruccola-salat og ein stenk olivenolje på toppen.
Kva er ei pølse frå eller til i førjulstida? Vel, ei dampepølse til pinnekjøttet eller julemiddagen kan heve måltidet frå godt til særdeles godt. Gjer du som nordfjordingane, blander du det meste av det aller beste frå slaktetida i pølsene.
Fordelen med å slakte eigen gris, er at du har enkel tilgang på grisehovudet og ikkje minst dei fantastiske svinekjakane. Heldigvis finns det slaktarar og butikkar med ferskvaredisk som sel denne knallgode råvara for ein relativt rimeleg penge.
Mi private erfaring er at landet er bortimot delt i to; mellom dei som syns nysteikte skiver med blodpølse og sukker eller sirup til er snadder, og dei som syns heile konseptet med blod som råvare er heilt forkasteleg.