Juleskinke, påskeskinke, sommarskinke. Kjært born har mange namn, og matvareindustrien treng å strekke sesongen. Men uansett når på året du legg skinka i lake nokre veker, for deretter å trekke den, så har du både middag og pålegg i lange baner.
I mine år i Bergen fann eg rett som det var vegen bak i smauet der kafeen Olas inn haldt til. Her serverte dei såkalla bayonneskinke med bernaisesaus til. Kosten var akkurat som far min ville ha den når han ein sjeldan gong drog til by’n.
Kvar sommar drar vi som til dagleg lever på Far min sitt kjøkken til vakre Iungdalen i Skarvheimen. I desse grønne, fuktige dalstrøka er det overflod av mjølkeprodukt og kjøtt frå frittbeitande grisar. Slikt blir det saftig kjøttpudding av.
God, gammaldags leverpostei med grov konsistens er eit av dei beste matminna mine frå barndommen. Det finnes ei råd for alle dei med glutenintoleranse eller mjølkeallergi som har lyst på denne delikatessa.
Om ikkje anna, så kan Far min sitt kjøkken gje deg ein nesten bombesikker metode for å sikre deg ei sjukt saftig svineribbe med sprø svor til jul, to resultat som nesten er ei sjølvmotseiing.
Alt går i grisen, og alle deler av grisen kan brukast. Å lage bacon av svinekjaken er ein italiensk spesialiet. Skal du lage ein ekte spaghetti alla carbonara, er det berre å speke din eigen guanciale.
Taco er hurtigmat av det mest kommersielle slaget. Men om du vel den langsame vegen til fredagskosen, og lar svineribba få bruke tida den treng til å bli mør som smør, kan det fort komme ein taco-revolusjon i heimen din.
God grillmat blir ikkje veldig mykje betre av å bli marinert. Det viktigaste er ein god rub, eller krydderblanding. Men grillkongen Craig Whitson og vi på Far min sitt kjøkken er einige om at det gjer seg veldig med ein heimelagd, smakfull barbecuesaus.
Juleribba og baconsvoren har ein ting felles: Svoren blir ikkje sprø om ikkje det ligg eit passe tjukt feittlag under svoren. Sjølv ein så «enkel» sak som å sprøsteike skinnet på grisen krev grunnleggande kunnskap.
Nøff, nøff! Det er ikkje berre lammet som gjer seg godt i påskehelga. Finner du fram ein ytrefilet frå svinet, parer den med litt asiatiske smakar, og lar den godgjere seg steikeomnen på låg varme, kan du til og med nyte fridagen og la tida hjelpe deg.