Kvar sommar drar vi som til dagleg lever på Far min sitt kjøkken til vakre Iungdalen i Skarvheimen. I desse grønne, fuktige dalstrøka er det overflod av mjølkeprodukt og kjøtt frå frittbeitande grisar. Slikt blir det saftig kjøttpudding av.
Om ikkje anna, så kan Far min sitt kjøkken gje deg ein nesten bombesikker metode for å sikre deg ei sjukt saftig svineribbe med sprø svor til jul, to resultat som nesten er ei sjølvmotseiing.
Alt går i grisen, og alle deler av grisen kan brukast. Å lage bacon av svinekjaken er ein italiensk spesialiet. Skal du lage ein ekte spaghetti alla carbonara, er det berre å speke din eigen guanciale.
Taco er hurtigmat av det mest kommersielle slaget. Men om du vel den langsame vegen til fredagskosen, og lar svineribba få bruke tida den treng til å bli mør som smør, kan det fort komme ein taco-revolusjon i heimen din.
God grillmat blir ikkje veldig mykje betre av å bli marinert. Det viktigaste er ein god rub, eller krydderblanding. Men grillkongen Craig Whitson og vi på Far min sitt kjøkken er einige om at det gjer seg veldig med ein heimelagd, smakfull barbecuesaus.
Juleribba og baconsvoren har ein ting felles: Svoren blir ikkje sprø om ikkje det ligg eit passe tjukt feittlag under svoren. Sjølv ein så «enkel» sak som å sprøsteike skinnet på grisen krev grunnleggande kunnskap.
Nøff, nøff! Det er ikkje berre lammet som gjer seg godt i påskehelga. Finner du fram ein ytrefilet frå svinet, parer den med litt asiatiske smakar, og lar den godgjere seg steikeomnen på låg varme, kan du til og med nyte fridagen og la tida hjelpe deg.
Kva skal vi ha til middag? Aner ikkje. Kanskje middagspølser? Replikken er henta frå min oppvekst, og kanskje din og? Men svaret til matvareindustrien, og foreldre og unger i tidsklemma, på dei fleste middagsdilemma er ikkje nødvendigvis det beste.
På Far min sitt kjøkken er det ikkje eit mål i seg sjølv at maten skal vere billig. Men dersom du har god tilgang på rimelege råvarer – for eksempel utmerka svinekotelettar, bør du sende dei innom steikeomnen så lenge som du har tid til. Ovnsteikte svinekotelettar med rotgrønsaker er enkel, billig og knallgod middagsmat.
Stadig fleire norske småbruk blir lagt ned. Men det betyr ikkje at dei små jordlappane ikkje kan brukast til litt sommaravl av dine heilt eigne griser. For å realisere tanken, er det smart å gå i lag med andre med same interesse. La grisane springe (nesten) fritt, det er vår…