Når det meste på restaurantmenyen er framand, får du enten peike på den freistande retten til gjestane på nabobordet, eller ta ein rå sjanse. Det var slik eg blei kjend meg boeuf bourguignon på ein bistro i Paris for aller første gong.
Lettrøykt kvitfisk høyrer virkelig barndommen til. Men dersom du pimpar opp råvarer av det mest klassiske slaget frå kysten vår, kan du til og med oppleve at tenåringar som verken er fiske- eller grønsakselskarar nesten sleiker tallerkenen tom.
Det verste med tider på året då fangsten er stor og fiskeprisane låge, er at du ikkje rekk å ete all den ferske fangsten du gjerne skulle sett til livs. Men dersom du lettsaltar og kaldrøyker hyse/kolje eller skrei/torsk, kan du førebu deg på ei sensasjonell smaksoppleving – som til og med tåler nedfrysing.
Ettersom skreien skrider innover til kysten i Lofoten for å gyte og reprodusere seg i vinterhalvåret, er det heilt på sin plass å ta imot torsken med ekte, heimelagd jomfrusaus.
På slutten av 1980-talet rakna Berlin-muren. Aust-Europa låg vidopen for alle med eventyrlyst og ei slunken lommebok. Kompisane mine og eg la bak oss byar vi knapt klarte å uttale namnet på, og på kvar stopp bestilte vi zupa gulaszowa – gulasjsuppe.
Erter. Smak på namnet. Med relativt moderne auge har desse små, grøne grønsakene – som strengt tatt høyrer til ein fruktfamilie – fått eit sørgeleg rykte. Brukt som humoristisk innslag i eventyret om prinsessa, og mest kjent og berykta via suppa som bær erta sitt namn. Men sjølv dei frosne ertene er langt betre enn sitt rykte.
Dei fleste som har lagd iskrem utan maskin, har opplevd at kremen i blant krystalliserer seg. Inni mellom alt det gode, ligg det harde, vasne korn av is. Då handlar det om å ty til den perfekte metoden for å lage iskremen for dei store kveldane.
Uventa – eller venta – gjester i juletida skal behandlast med respekt, sjølv om du aller helst vil slange deg på sofaen og stenge verda ute. Pakk det dårlege samvitet og lamerullen inn i lomper, og smør passe tjukt på med heimelagd rødbetsalat.
Av og til skulle ein ønske ein kunne sjå inn historia si glaskule, og avsløre kven som i ein lys augneblink fann ut av det lite kjøttfylte stykket mellom ribbene og halsen på sauen og lammet kunne fyllast med litt meir kjøtt, krydder og andre godsaker, og rullast i hop – for deretter å kokast og leggast i press.
Ettersom svenskane sin mest kjende produsent av knekkebrød har blitt kjøpt opp av ein italiensk pasta-produsent – og den industrielle varianten i blant smakar som papp, er det på tide å ta over knekkebrød-produksjonen sjølv.