Når sommaren blir til haust, og kjøkkenhagen framleis kan by på mengder av potet, gulrot, rødbet, polkabeter og andre rotgrønsaker, er det tid for å finne fram frityrgryta. Grønsakschips er ei sprø avslutning på sommaren.
Fiskekakene til mor vi har vi slått fast er knallgode. Men dei blir løfta til ein ny dimensjon i lag med potetmos og ikkje minst råsteikte grønsaker frå eigen kjøkkenhage.
Heime på Far min sitt kjøkken er fredagstacoen bytta ut med quesadilla. Tre generasjonar i huset tar ikkje feil, tortilla fylt med kylling og ost, og servert med guacamole, rømme og salsa fresca slår industrivarianten av tex-mex-mat ned i cowboystøvlane.
Ein sjeldan gang er det like varmt her nord som i dei latinske landa vi tradisjonelt har eksportert klippfisk og tørrfisk til. Denne lune salaten er ein liten hyllest til dei som har tatt imot og foredla desse fantastiske råvarene – og til den varme årstida.
Heime på Vestlandet ville eg heller være indianar enn cowboy når vi leikte i skogen som små. Og det var før eg oppdaga at aztekarane i dagens Mexico fann opp det vi kjenner som guacamole. Ei salig røre som dessverre matindustrien produserer med råvarer som har lite med originalen å gjere.
Kongekrabben har krabba langt, riktig nok ikkje heilt frå Asia. Den trengte menneskeleg hjelp for å komme seg frå den verdsdelen til Europa. Men det er og menneskeleg å gje den smaksfølgje frå sørlegare strøk – nesten som i Singapore.
Indrefileten frå viltet er eit av jegeren sine trofé når han fell dyret sjølv. Filetane er så møre at dei treng minimalt med steiking eller annan behandling. Men det kanskje beste alternativet er å grave filetane frå elgen, hjorten, reinsdyret eller rådyret.
Låra frå mi aller første rådyrjakt blei speka på to ulike vis. Det eine låret blei delvis beina ut, deretter salta/krydra (med salt, einebær og honning) og til slutt surra opp. Spekinga blei gjort i «friluft» i spekerommet mitt. Det andre låret blei salta og krydra på same vis, men speka rundt (utan utbeining).
Kvitløkreker – eller gambas al ajillio – har ikkje fått namnet sitt for ingen ting. Retten frå Spania inneheld riktignok meir reker enn kvitløk, men her får rekene mykje smaksfølgje av ein handfull ingrediensar som gjev ein liten smakseksplosjon når dei treff smakslaukane.
Når vi ein sjeldan dreg opp ein større torsk heime på Vestlandet, er far min rask med å tinge hovudet. Både kjakane og tunga er ei delikatesse. Men han har tid gode å smake friterte torsketunger og torskekjakar med ein syrleg tomatsalsa til.